Antik Yunan’dan uzay teknolojisine: Artemis

NASA 50 yıl sonra Ay'a bu kez Artemis adındaki uzay aracıyla adım atmaya hazırlanıyor. Motor arızasından dolayı planlanan tarihte gerçekleştirilemeyen NASA’nın uzay göreviyle ilgili her detay merak uyandırıyor. Bunlardan biri de projenin ismi: Artemis.

İnsanoğlunun aya ilk kez ayak bastığı 53 yıl önceki uçuşun adı Apollo 11 olarak tarihe geçmişti. NASA son Apollo görevini ise 1972 yılında gerçekleştirmişti.Yolculuk şimdi de Artemis ismiyle devam ediyor…

Peki bu isimlerin verilmesinin altında yatan sebep ne?

Artemis kimdir?

Artemis Yunan mitolojisinde, Leto ile Zeus’un kızı ve Apollon’un ikizi olarak biliniyor. Artemis Yunan takımadalarından Mikonos'un yanındaki küçük adalardan biri olan Delos’ta doğmuş mitolojik bir tanrıça...

Her topluluk bu tanrıçaya değişik isimler verdi ve Artemis bütün Akdeniz havzasında (Mezopotamya, Suriye, Mısır, Girit ve diğer Akdeniz adaları, Yunanistan, İtalya, Galya) binlerce yıl neredeyse tüm topluluklarda var oldu. 

NASA uzay projesine neden Artemis adını verdi?

NASA'nın bu projesiyle Ay'a ilk kez bir kadın astronot ayak basacak. Programın ismi de mitolojideki tanrıçalar arasından seçildi. Artemis, Yunan mitolojisinde Apollo’nun ikiz kız kardeşi olarak biliniyor. Artemis vahşi doğa, avcılık, okçuluk ve ay tanrıçası olarak mitolojide yer alıyor.

Apollo nedir, NASA uzay görevine neden Apollo dedi?

Uzay Uçuşu Geliştirme Direktörü Abe Silverstein, 1961 – 1975 yılları arasında gerçekleşen uzay projesi için "Apollo" adını önermişti. Apollon, Yunan mitolojisinde müzik, sanat, Güneş, ateş, şiir, kehanet ve bilici tanrı olarak anılıyor.

Bu tür uzay uçuşu projelerinin mitolojik tanrıların adını almasında aslında Merkür gezegeni öncü olmuştu. Çünkü Merkür gezegeni ismini Roma tanrısı Merkür’den alıyor. Merkür’ün Yunan mitolojisindeki karşılığı ise Hermes.

Artemis Tapınağı

Yunan mitolojisinde önemli bir yere sahip olan Artemis’e ithaf edilmiş en görkemli tapınak günümüzde İzmir’in Selçuk ilçesindeki Efes Antik Şehri'nde bulunuyordu. Tamamen mermerden inşa edilen tapınak, MÖ 550 yıllarında tamamlandı. İnşası Lidya Kralı Kroisos tarafından başlatılan tapınak, 120 senelik bir projenin eseri.

Dünyanın yedi harikasından biri sayılan tapınaktan bugün geriye yalnızca birkaç mermer parçası kaldı.

Dünyanın yedi harikasından biri

“Dünyanın yedi harikası” kavramı tarihte ilk kez MÖ Sidon’lu Antipatros tarafından ortaya çıkarıldı. “Antik Dönemin Yedi Harikası” olarak da bilinen kavram tamamı insan eliyle inşa edilmiş, olağanüstü antik yapı ve yapıtlar için kullanılıyor.

“Dünyanın Yedi Harikası üzerine” adlı eseri oluşturan Sidon’lu Antipatros, Artemis Tapınağı için şu sözleri söylemişti:

“Mağrur Babil'in üstünde savaş arabaları için yol olan duvarını ve Alpheus'taki Zeus heykelini ve asma bahçeleri gördüm ve Güneşin kolosusunu ve yüksek piramitlerin devasa işçiliğini ve Mausolos'un engin mezarını; ama Artemis'in bulutlar üzerine kurulmuş evini gördüğümde diğer tüm harikalar parlaklıklarını kaybetti ve dedim ki "İşte! Olimpus'un dışında, Güneş hiç bu kadar büyük bir şeye bakmadı.”

Tarihte oldukça önemli bir yeri olan tapınak için Bizanslı Philon ise, “Kadim Babillilerin kudretli işçiliğini ve Mausoleus'un mezarını gördüm. Ama bulutlara doğru yükselen Efes'teki tapınağı gördüğümde, diğerlerinin tümü gölgede kalmıştı” diyor.

TRT