Kış mevsimiyle birlikte toplumun her kesiminde olduğu gibi çocuklarda görülen hastalıklarda da belirgin bir artış yaşanıyor. Grip, COVID-19, rinovirüs, Strep A ve Respiratuvar Sinsityal Virüs (RSV) gibi… Son birkaç haftadır adını sıkça duyduğumuz bu hastalıklardan özellikle RSV vakalarında ciddi bir artış gözleniyor.

Daha çok 0-6 yaş grubundaki çocukları ve 65 yaş üzerindekileri etkileyen RSV, bu yıl her zamankinden daha ağır seyrediyor. Paramiksovirüs ailesine ait olan RSV’nin risk faktörlerini, belirtilerini ve korunma yollarını Sağlık Bilimleri Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Merih Çetinkaya’yla konuştuk.

“Etkilenen çocukların çoğu 6 aylığın altında”

RSV’nin bebeklik ve erken çocukluk döneminde en sık görülen alt solunum yolu enfeksiyonu nedeni olduğunu söyleyen Prof. Dr. Merih Çetinkaya, “Bizim önceden bildiğimiz bir tablo ama bu sene biraz daha fazla ve ağır seyretmeye başladı” diyor.

Dünyada yaklaşık 33 milyon çocukta RSV’ye bağlı akut alt solunum yolu enfeksiyonu görüldüğünü belirten Prof. Dr. Çetinkaya sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Etkilenen çocukların büyük çoğunluğu 6 aylığın altında… RSV sebebiyle en sık hastaneye yatırılan bebekler ise 1 aylık. Yılda 5 yaşın altında 3 milyonu aşkın çocuk RSV sebebiyle alt solunum yolu enfeksiyonu geçiriyor.”

RSV, Türkiye’de ve pek çok ülkede mevsimsel özellik gösteriyor. Yapılan çalışmalar ekim gibi başlayıp ocakta en üst zirveye ulaştığını gösteriyor. Nisan ayı itibarıyla da azalıyor. Prof. Dr. Çetinkaya bu noktada bir parantez açarak, “Ancak belli dönemlerde COVID-19 ve H1N1 pandemisi gibi durumlarda ise şu an gördüğümüz şekilde, bazen mevsimsel değişkenlik de gösterebiliyor” diye konuşuyor.

Kimler risk altında?

RSV'nin ölüme yol açabildiğinin de altını çizen Prof. Dr. Çetinkaya, dünya genelinde yılda yaklaşık 200 bin kadar çocuk ve yaşlının ölümüyle hastalıkla ilişkili olduğunu vurguluyor.

Küçük çocukların hastaneye yatmasına sebep olabilen RSV, özellikle risk gruplarındaki bebekleri daha fazla etkiliyor. Prof. Dr. Çetinkaya, bu grupta yer alan bebekleri şöyle anlatıyor:

“Prematüre doğan, kronik akciğer hastalığı olan, ciddi konjenital doğuştan kalp hastalığı olan bebekler... Yine nöromusküler hastalıkları olan -yani serebral palsi spinal musküler atrofi gibi- ve bağışıklık sistemi çalışmayan bebekler de diğer yaş gruplarına göre daha fazla etkileniyor. Ancak bu son salgın döneminde pek çok sağlıklı bebekte de hastaneye yatışı gerektiren ciddi RSV enfeksiyonları görülüyor.”

Öksürük ve solunum sıkıntısı en önemli belirtiler

Peki RSV’nin belirtileri neler? Aileler hangi durumlarla karşılaşabiliyor? “En önemli belirti öksürük ve solunum sıkıntısı” diyen Prof. Dr. Çetinkaya, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Nefes alıp verirken zorlanma, solunum sayısındaki artış, hırıltı, aralıklı morarmalar ve aralıklı olarak solunumun durması en sık görülen belirtiler. Buna ateş de eşlik edebiliyor.”

Çocuklarında bu belirtileri gözleyen ailelerin mutlaka bir çocuk hekimine götürerek muayene ve testlerini yaptırması gerekiyor. RSV’ye yakalanan çocuklara genelde destek tedavisi veriliyor.

RSV’den korunmak için neler yapılmalı?

Prof. Dr. Çetinkaya, “Ekim ayından itibaren doğan bebeklerde -özellikle risk faktörleri de varsa- belli kurallara dikkat edilmesi gerekir” diyor. Bütün bebeklerin ilk 6 ay boyunca mutlaka anne sütüyle beslenmesi gerektiğini de ifade ederek alınması gereken diğer önlemleri şöyle sıralıyor:

“Aynen COVID-19’da olduğu gibi kalabalık yerlere bu riskli gruptaki çocukları götürmemek gerekiyor. Okulda, kreşte, RSV ya da diğer enfeksiyonu olan çocuklar varsa bu çocukları evde izole etmek, diğerlerine bulaştırmayı engellemek lazım. Çocukların yanında sigara içilmemesi de şart. Yine el hijyenine dikkat edilmeli, dışarı çıkıldığında maske kullanılmalı. Aile bireylerinden birinin RSV ya da diğer viral enfeksiyonlu bireylerle teması olduğu ortamlardan gelince kıyafetini değiştirmesi, elini yıkaması, evdeki çocuğa o şekilde dokunması gerekiyor.”

RSV’den korunmasının bir başka yolu da aşı… Ancak bu aşılama toplumun geneline yapılmıyor. Sadece riskli gruba pasif aşılama yapılıyor. Bunun için riskli grupta yer alan bebek ve çocuklara ilgili çocuk hekimleri tarafından çıkarılan raporla RSV’nin pik yatığı ekim ve nisan ayları arasında pasif aşılama uygulanıyor.  

TRT