Koronavirüste vaka sayısı dünyanın diğer ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de artmaya başladı. Tam eski normal günlere dönüldü derken yaşanan artış endişe yaratıyor. Böylece gözler yine COVID-19’a karşı alınması gereken önlemlere; dolayısıyla aşıya çevrildi.

Sağlık Bakanlığı geçtiğimiz günlerde hatırlatma dozlarıyla ilgili aşı randevu sistemini açtı. Hatırlatma dozunu bir an evvel olmak isteyenler sağlık kuruluşlarının yolunu tuttu. Bir grup ise daha önce aşılarını olduğu için “Tekrar olmam gerekir mi?” ya da “Ne zaman olmalıyım?” gibi sorulara yanıt arıyor.

Kimler vakit geçirmeden aşı olmalı? Hangi tip aşı nasıl seçilmeli? Önceden yapılan aşıların hala etkisi var mı? Konuyu uzmanlarına sorduk. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektör Yardımcısı olan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Kemalettin Aydın, “65 yaşın üzerindeki kişiler, hangi yaşta olursa olsun bağışıklık yetmezliği olanlar, yine hangi yaşta olursa olsun kullandığı ilaçlar gereği savunma sistemi baskılanan hastalar aşı olmalı” diyor.

Risk grubunda olmayanlar ne yapmalı?

Son aşılarının üzerinden altı ay geçen herkes için aşı tanımlandı. Peki risk grubunda olmayan, yani herhangi bir sağlık sorunu bulunmayan kişilerin hatırlatma dozlarını şu aşamada yaptırmak için acele etmesine gerek var mı? Prof. Dr. Aydın’ın bu konudaki görüşleri ise şöyle: “Güz döneminde güçlendirilmiş yeni varyantları da içine alan aşıların piyasaya çıkması söz konusu. Benim şahsi düşüncem 50 yaşın altında sağlık problemi olmayan, yan hastalığı olmayan kişilerin birkaç ay daha o aşıyı beklemesi.”

Tekrarlayan aşı yüksek doz antikor oluşturuyor

En fazla merak edilenlerden biri de altı ay önce olunan aşının ne kadar bağışıklık yarattığı. Prof. Dr. Aydın, “Bunu yüzde üzerinden konuşabiliriz. Aşılar üzerinden 6-8 ay geçtiğinde insanların yüzde 50’sine yakınında korumaya devam ediyor. Diğer yandan test yapılıp antikorları tespit edilemese bile tekrarlayan aşıyla beraber yüksek doz antikorları, yani savunma hücreleri oluşuyor” diyor.

“Tedbiri elden bırakmamak lazım”

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İlyas Dökmetaş da yaşanan vaka artışlarına değinerek, “Şu aşamada test yaptırmaya gelenlerin yüzde 30 ila 50 sinde neredeyse pozitiflik var. Yaz dönemi olduğu için, önceden aşılama ya da hastalık geçirme gibi faktörler olduğundan daha hafif geçiriliyor. İnsanların bir kısmı ise sağlık kurumlarına gitmiyor. Ancak hastalık katlanarak artıyor. Panik yapılacak bir durum yok fakat tedbiri elden bırakmamak lazım” diye konuşuyor. Kişisel korunma önlemlerine dikkat edilmesi gerektiğini vurgulan Prof. Dr. Dökmetaş, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Yaz dönemi deyip maskeden uzaklaşmamamız gerekir. Kapalı alanlara girildiğinde mutlaka maske takılması, kısa sürede o alanlardan çıkılması, el yıkama ve mesafeye uyma önerilerimiz devam ediyor.”

6 ay önce aşı olanlara hatırlatma dozu önerisi

Prof. Dr. Dökmetaş, hatırlatma dozunun önemine dikkat çekiyor:

“Son doz aşının üzerinden üç aylık bir süre geçmişse koruyuculuk oranı azalmaya başlıyor. Altıncı aydan sonra ise çok azalıyor. Bir kişi son aşısını altı ay önce yaptırmışsa ve şu anda aşı tanımlanmışsa olmasında fayda var.”

Kim, hangi aşıyı olmalı?

Hatırlatma dozu kadar hatırlatma dozunda hangi aşı türünün seçileceği de önemli. Bu noktada Prof. Dr. Dökmetaş'a kulak veriyoruz:

“Vücut direnci düşük olan, immün düşkün dediğimiz hastalar, kanser tedavisi görenler, AIDS’li, diabetli, sirozlu, böbrek yetmezliği olan hastalar için Biontech aşısı önerilebilir.”

Prof. Dr. Dökmetaş tavsiyelerini şöyle sürdürüyor:

“30-40 yaşında olup ek hastalığı olmayanlar öncelikle korunma önlemleriyle gitsinler. Ama aşı çıkarsa onlar da değerlendirsinler. Şu andaki aşıların B4-B5 ve B2 gibi Omicron’un alt gruplarına etkinliği biraz az… Sonbaharda ekim-kasım gibi onlara da etkili yeni aşıların piyasaya çıkacağı belirtildi. Bu konuda çalışmalar var. Ek hastalığı olmayanlar, yaşlı olmayanlar korunma önlemlerini alarak sonbahara aşılarını yaptırabilirler.”

TRT