Dünya henüz COVID-19 salgınının olumsuz etkileriyle mücadele ederken şubatta Rusya-Ukrayna savaşının başlaması; doğudan batıya, kuzeyden güneye dünyayı derinden sarstı.
Enerji krizi, gıda güvensizliği, ekonomik kriz ve iklim değişikliği gibi son yıllarda dünyayı kuşatan sorunlar, bu yıl savaşla birlikte daha da derinleşti.
Bu sorunların birbiriyle oldukça bağlantılı olması, çoğu riskin 2023'te de devam edebileceğini gösteriyor.
Rusya-Ukrayna savaşının sürmesi, enerji krizi, gıda güvenliği sorunu, gelişmekte olan ülkelerin borç krizi, küresel borç artışı ve iklim değişikliğinin kötüleşen etkisi 2023'te dünyayı bekleyen risklerin en başında yer alıyor.
Rusya-Ukrayna Savaşı
Enerji ve gıda krizinin ve dolayısıyla artan enflasyonun temel nedenlerinden biri olan Rusya-Ukrayna savaşı, 2023 için risk alanlarından birini oluşturuyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna konusunda geri adım atıp atmayacağı belirsizliğini korurken iki tarafın da ateşkes sağlamaya istekli olmaması, krizin büyümesi ve uzamasını da beraberinde getiriyor.
Diğer yandan Kiev, NATO ve ABD'den taktiksel füze sistemi ve füze savunması gibi daha gelişmiş ve uzun menzilli silah taleplerinde bulunuyor.
Bu savaş, birbirleriyle bağlantı pek çok riski barındırırken ABD ve NATO'nun Ukrayna'ya olası gelişmiş silah desteğinin Rusya açısından daha fazla soruna sebep olabileceği belirtiliyor.
Enerji krizi
Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle Rusya ile Batı ülkeleri arasındaki ilişkinin gerilmesi, halihazırdaki enerji krizini daha da şiddetlendirdi.
Özellikle enerji güvenliği konusunda endişe duyan Avrupa Birliği, enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve Rusya'ya olan bağımlılığın azaltılmasına ilişkin adımlar atmaya çalıştı.
Ukrayna savaşı sebebiyle Rusya'ya yaptırım uygulayan Avrupa ülkelerine Rusya'dan doğal gaz akışı ciddi ölçüde azaldı.
Ayrıca Rusya, doğal gazı savaş öncesine oranla yüzde 80 düşürdü. Tedarik hacminin daralmasıyla Avrupa ülkelerinin enerji maliyetleri yükseldi.
Özellikle 2022'nin ilk aylarından itibaren hızla artan doğal gaz ve elektrik fiyatları Avrupa başta olmak üzere tüm dünyayı etkiledi.
Ağustosta 346 avroya kadar çıkarak rekor kıran gaz fiyatları 105 avro seviyesinde seyrediyor. Gaz fiyatlarında yakın gelecekte ciddi bir düşüş beklenmiyor.
Savaş nedeniyle derinleşen enerji krizinin 2023'te de sürmesi öngörülüyor.
Gıda güvensizliği
Öte yandan gıda güvensizliği de, 2023'te dünyanın gündeminde kalmaya devam edecek riskler arasında.
Dünya Gıda Programı (WFP), açlık ve kötü beslenmenin Orta Asya'yı, Kuzey Afrika'yı, Sahra bölgesini, Afrika Boynuzu'nu, Suriye, Yemen, Pakistan ve Afganistan gibi ülkeleri içerdiğini belirtiyor.
Şiddetli gıda güvensizliği ile mücadele eden 345 milyon insanı ilgilendiren bu riskin 2023'te de etkin bir şekilde çözülmesi beklenmiyor.
İklim değişikliği
Çoğu bilim insanı, dünyadaki sıcaklığın yakında 1,5 santigrat derece artacağını ve sonrasında 2,2 derece yükselebileceğini öngörüyor.
Bunun engellenmesi için ülkelerin sera gazı emisyonunu yüzde 43 azaltması gerektiği belirtiliyor.
Batılı ülkelerin, karbon emisyonunu azaltma noktasında gelişmekte olan ülkelere finansal destek sağlaması gerektiği ifade edilse de henüz bu sağlanamadı.
TRT