“Asrın felaketi” olarak nitelendirilen Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından çalışmaları yerinde inceleyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, depremden etkilenen şehirleri tek tek ziyaret etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ankara’daki koordinasyon çalışmalarını tamamladıktan sonra 8 Şubat’ta ilk olarak depremin merkez üssü Kahramanmaraş’a gitti.
12 Şubat Stadyumu’nda kurulan çadır kentte incelemelerde bulunan Erdoğan, konutu hasar gören vatandaşlara ilk etapta 10 bin lira destekte bulunulacağını açıkladı:
“Şu an itibarıyla Hazine ve Maliye'den bu konuda belli bir bütçeyi ayırmış vaziyetteyiz. İnşallah hasar tespitleriyle her ailemize, onları bu süreçte rahatlatacak 10'ar bin liralık desteği hükümet olarak ulaştıracağız. Onların bu geçiş döneminde sıkıntılarını giderelim istiyoruz.”
"Hedefimiz depremlerden etkilenen 10 ilde 1 yıl içinde yeni konutlar inşa etmek"
Depremde evini kaybeden vatandaşlar için 1 yıl içinde yeni konutlar inşa edileceğini söyleyen Erdoğan, “Hedefimiz aynen diğer felaketleri yaşadığımız illerde nasıl hemen Toplu Konut İdaresi olarak bu operasyonları yaptıysak, gerçekleştirdiysek aynı şekilde Kahramanmaraş ve diğer 9 ilimizde de bunları gerçekleştirmek. Zira biz vatandaşlarımızın asla sokakta kalmasına müsaade edemeyiz" sözlerini kullandı.
Depremzedelere otellerde konaklama imkanı
Erdoğan, Antalya, Alanya, Mersin gibi illerde otel yetkilileriyle görüşmeler yaptıklarını belirterek, şu bilgileri verdi:
"Bu görüşmelerle buralardaki otellerde kalma arzusunu ortaya koyan vatandaşlarım olursa biz vatandaşlarımızı bu illerdeki otellere yerleştirmeye hazırız. Kendileriyle görüşmelerimizi yaptık ve çok ciddi sayıda da şu anda bir oda kapasitesine ulaştık. Vatandaşlarım bu çadırlardan memnun olmayabilirler ama Antalya, Alanya, Mersin buralardaki otellere yerleşmeye 'evet' derlerse kendilerini oralara yerleştirmek suretiyle tüm imkanlarımızı orada da seferber edeceğiz. Yeme, içme, yatma her şey o otellerde karşılanacak.”
Erdoğan, Hatay merkez ve İskenderun’a gidip incelemelerde bulundu, arama kurtarma çalışmalarına ilişkin bilgi aldı. Aynı gün içinde Adana’ya da giden Erdoğan, Çukurova ilçesi Yurt Mahallesi'ndeki Zeray Apartmanı'nın enkaz alanında süren arama kurtarma çalışmalarını takip etti.
"Fitne fesat gruplarına olağanüstü hal ile müdahale etme imkanı devlete verilecek"
Erdoğan çalışmalarına 9 Şubat’ta Gaziantep’te devam etti. Kentte görevlendirilen bakanlardan brifing alan Erdoğan, Botanik Bahçesi'nde kurulan çadır kentteki incelemelerinin ardından basın açıklaması yaptı:
"Enkaz kaldırma çalışmalarımız devam ediyor. Bu arada Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'mız olarak hedefimiz bir yıl içerisinde yıkılan binaların yerine, konutlarımızı zemin artı 3-4 kat olmak üzere inşa etmek. Bunun yanında da yapılacak olan hasar tespitle şu anda geçiş süreci için vatandaşlarımıza 10'ar bin lira nakdi yardım yapacağız ve bu nakdi yardımla bu geçiş sürecinin en azından sıkıntılarını biraz olsun hafifletmiş olalım istiyoruz."
Olağanüstü Hal Kanunu'nun 3 ay süreyle ilanı ile ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde çalışma yapılacağını hatırlatan Erdoğan, "Cumhurbaşkanı olarak ben şu anda adımı attım ve Resmi Gazete'de yayımlandı. Bugün Meclis’te yapılacak oylamayla birlikte de olağanüstü hal yürürlüğe girmiş olacak" dedi. Erdoğan, Olağanüstü Hal Kanunu'nun neler getireceğine ilişkin de şunları kaydetti:
"Bu Türkiye'de bu süreci istismar eden, ticarette yolsuzluklara giden tüm tefecilere, fitne gruplarına, fesat gruplarına karşı olağanüstü hal ile müdahale etme imkanını devlete vermiş olacaktır. Bununla birlikte bazı yerlerde maalesef bakıyorsunuz marketlere, alışveriş merkezlerine yağmalama çalışmaları oluyor. Bu yağmalama çalışmalarına olağanüstü hal ile müdahale etme imkanını devlet parlamentodan bu yetkiyi alarak, yakalayacaktır."
"Van'da, Malatya'da, Elazığ'da, İzmir’de Düzce’de bunları gerçekleştirdik"
Osmaniye’deki açıklamasında, daha önce enkazın kaldırılmasının ardından bir yıl içinde depremin yaşandığı şehirleri yeniden inşa ettiklerini hatırlatan Erdoğan, şöyle konuştu:
"Van'da bunu gerçekleştirdik. Malatya'da, Elazığ'da, İzmir, Düzce depremlerinde bunları gerçekleştirdik. Bütün bunların yanında Antalya ve Muğla yangınlarında yine bunları süratle gerçekleştirdik. Kastamonu, Sinop, Bartın, Giresun sel afetlerinde hatırlayın, bu iktidar, bu hükümet bunları gerçekleştirdi. Ve şimdi de ben milletime sesleniyorum, inşallah bir yıl içerisinde TOKİ olarak bu konutların inşasını gerçekleştireceğiz. Ve bu geçiş sürecinde de 10'ar bin lira depremzedelere destek veriyoruz. Bunların tespitleri yapılıyor. Ve bu 10'ar bin lirayı depremzede kardeşlerimize teslim edeceğiz. Bir yıl içerisinde de inşallah konutlarımızı bitireceğiz."
"Hiçbir vatandaşımız, konutsuz kalmayacak"
Kilis’e geçen Erdoğan yıkılan şehirleri önce enkazdan arındıracaklarını, 10 ilde müteahhit firmaların süratle enkazları kaldıracağını anlattı. Erdoğan, yüklenici firmaların süratle buralarda inşaatları başlatmasını temin edeceklerini söyledi:
"10 vilayetimizde hiç endişe olmasın, süratle vatandaşlarımız konutlarına sahip olacaklar. Hiçbir vatandaşımız, barınaksız, konutsuz kalmayacak. Bunları da çözeceğiz."
Erdoğan, 10 Şubat’ta Adıyaman’da yaptığı çalışmalardan sonra ise “Çadırlarda kalmayan, kalmak istemeyen vatandaşlarımızın da kira bedelini ödemek suretiyle konutlara geçmelerini sağlayacağız. İster Adıyaman'da gidilebilecek konutlar varsa, oralarda kira olarak veya farklı illere geçmek suretiyle, farklı illerde de kiralama suretiyle bir yıl itibariyle buralarda benim vatandaşlarım kalabilecek. Bu arada da biz, buradaki konutları inşa etmiş olacağız" diye konuştu.
Türk Hava Yolları ve diğer hava yolu şirketlerince deprem bölgesine gelen yardım ekiplerinin ve giden depremzedelerin taşındığını dile getiren Erdoğan, "Türk Hava Yolları, gideni de geleni de ücretsiz getirmek durumundadır, bunların da gerekli talimatı kendilerine verilmiştir. Bundan da milletim haberdar olsun" dedi.
"Hane başına taşınma yardımıyla birlikte 15 biner lira vermenin hazırlığını yapıyoruz"
Erdoğan, açıklamalarına şu sözlerle devam etti:
"Bu çerçevede ilk etapta AFAD Acil Yardım Ödeneği'nden destekleri vereceğiz ve hane başına taşınma yardımıyla birlikte 15 biner lira vermenin hazırlığını yapıyoruz. Bu hanelerdeki vatandaşlarımızdan konteyner kentler dışında barınacaklara, özellikle kira yardımı yapacağız. Hiçbir vatandaşımızın mağduriyetine meydan vermeyecek şekilde bu yardımları giderek yaygınlaştırarak sürdüreceğiz. Milletçe birlik ve beraberlik içinde hareket ettiğimiz müddetçe Allah'ın izniyle bu imtihanın da üstesinden alnımızın akıyla geleceğimize inanıyorum."
"Ülkenin yeniden ayağa kalkmasını sağlayacak kapsamlı bir program hazırlıyoruz"
Erdoğan, önce yüreklerdeki yangını söndürmekle işe başladıklarını dile getirerek, "Deprem bölgesi başta olmak üzere ülkenin yeniden ayağa kalkmasını sağlayacak kapsamlı bir program hazırlıyoruz" dedi.
Aynı gün Malatya’daki Şeker Fabrikası bahçesinde kurulan çadır kenti de inceleyen Erdoğan, buradaki açıklamasında rezerv alanlarda süratle inşaatlara başlayacaklarına işaret etti ve Kira Destek Programı’na dair şu detayı paylaştı:
"Vatandaşlarımızdan konteyner kentler dışında barınacaklara; ev sahibi olanlar için aylık 5 bin lira, kiracı olanlar için aylık 2 bin lira kira yardımı yapacağız."
Bir depremzedenin "Ev sahiplerine ev yapılacak, kiracılara böyle bir şey yokmuş. Biz size güveniyoruz" sözleri üzerine Erdoğan, "Onlara da kolay ödeme planı yapacağız. O ödeme planıyla daha sonra uzun vadeli olarak ödeyip bu evlere sahip olacaklar” diye cevap verdi.
"KYK yurtlarını depremzedelerin barınması için kullanacağız"
Erdoğan, 11 Şubat’ta gerçekleştirdiği Diyarbakır ziyaretinde, deprem bölgesinde yaygınlaşan çadır kentlerin yanı sıra konteyner ve prefabrik yapılardan oluşan barınma merkezlerinin kurulumuna da başladıklarını bildirdi.
Diğer illere gitmek isteyen depremzedeleri belli bir plan dahilinde otellere, yurtlara ve kamu misafirhanelerine yerleştirdiklerini belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
"Üniversitelerimizin tamamının Kredi Yurtlar Kurumu'na ait yurtlarını bu işler için kullanacağız. Zira yaz mevsimine kadar üniversitelerimizi şu anda tatil ediyoruz. Tamamen uzaktan eğitimle yoluna devam edecekler. Üniversitelerimizi bu noktada tadil ederek Kredi Yurtlar Kurumu'nun yurtlarını inşallah misafirhane gibi kullanacağız.
Kabine Toplantısı
Deprem bölgesindeki çalışmaları sonrasında Kabine Toplantısı’na başkanlık etmek üzere Ankara’ya dönen Erdoğan, toplantı sonrasında millete sesleniş konuşmasında da önemli açıklamalarda bulundu:
"Ailelerini deprem bölgesi dışındaki illere kendi araçları ile götüren vatandaşlarımızın yakıt masraflarını karşılıyoruz. Ayrıca depremde hayatını kaybeden vatandaşlarımızın yakınlarına acil ihtiyaçları için 100 bin lira nakdi yardımda bulunuyoruz. Önümüzdeki günlerde ortaya çıkacak ihtiyaçlara göre vatandaşlarımıza ilave destekler de yapacağız.
Bilimsel veriler ışığında bölgede yeni inşa edilecek konutlar ve şehirlerle ilgili hazırlıklara Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve TOKİ'miz tarafından başlanmıştır. Kaybedecek tek bir dakikamız bile olmadığının bilinciyle, hasar tespiti biten her yerde derhal inşaat çalışmalarına geçeceğiz. Mevcut duruma göre mart başı itibarıyla 30 bin konutun inşasına hemen başlayabiliyoruz. Kademeli olarak birkaç ay içinde fay hatlarının uzağında inşa edeceğimiz tüm konutların yapımına geçilmiş olacaktır. Amacımız bir yıl içinde deprem bölgesinin tamamındaki konut ihtiyacını çözecek sayıda kaliteli ve güvenli yapının inşasını tamamlamaktır.
Kabine üyeleri ve kabine toplantısına iştirak eden kamu görevlileri olarak şahsımızın ve arkadaşlarımızın maaşlarından yaptıkları taahhütler ve iş insanı bakanlarımızın katkılarıyla depremzedeler için AFAD'a toplamda 136 milyon 589 bin lira bağışta bulunma kararı aldık.
Deprem bölgemizdeki illerde ilan edilen ve vergi ertelemelerinden bankacılık düzenlemelerine kadar pek çok unsuru içeren mücbir sebep halinden yaklaşık 638 bin mükellefimiz yararlanacaktır.
Bankacılık sektörümüz, Hazine ve Maliye Bakanlığı'mızın öncülüğünde 2022 yılı karlarının yüzde itibariyle belli bir oranını, ki şu an itibariyle 50 milyar lira civarında, bunları bir dayanışma paketi olarak depreme tahsis ettiler. Bu meblağ depremzedeler için yapılacak çalışmalarda kullanılacaktır. Ayrıca bölgedeki işletmelere yönelik Kredi Garanti Fonu kefaletli kaynaklar hazırlanmıştır."
"Şehirlerin tamamı yeniden ayağa kaldırılacak"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 20 Şubat'ta tekrar deprem bölgesine gitti. Hatay'ı ziyaret eden Erdoğan'a MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli de eşlik etti.
Hatay Afet Koordinasyon Merkezi'nde açıklamalarda bulunan Erdoğan, deprem bölgelerinde yaşayanların şehirlerin tamamının konutuyla, iş yeriyle, sanayisiyle, tarımıyla, tarihi ve kültürel değerleriyle en küçük bir gerilemeye, en küçük bir ihmale mahal verilmeden yeniden ayağa kaldıracağından emin olmalarını isteyerek, "Hiçbir vatandaşımızı ne acısında ne hayatını yeniden düzene koyma ne de geleceğini inşa etme gayretinde asla yalnız bırakmayacağız. Sadece bizim değil insanlığın ortak miraslarını bünyesinde barındıran bu bölgeye, devlet ve millet olarak hep birlikte sahip çıkacağız" sözlerini kullandı.
"Hazine destekli kredi ödemelerini 6 ay süreyle erteledik"
Erdoğan'ın buradaki açıklamalarından öne çıkan diğer maddeler ise şöyle:
"Depremin ülke genelindeki ekonomik faaliyetlere olumsuz etkisini önlemek amacıyla daha önce açıkladığımız 250 milyar liralık KGF paketini, 100 milyar lira ilaveyle 350 milyar liraya yükselttik.
Depremden etkilenen 11 ilimizdeki TOKİ taksit ödemelerini de 3 ay süreyle erteledik.
Deprem bölgesindeki vatandaşlarımız için kredi kartı taksit sürelerini iki katına çıkardık. Ertelenen tüketici ve taşıt kredilerinde vade sınırları dikkate alınmayacak. Ağır hasar gören il ve ilçelerimizde yaşayan tüm vatandaşlarımızın kredi borçları otomatik olarak 6 ay, bölgedeki diğer yerlerde ise talebe bağlı olarak bir ay erteleniyor. Depremde zarar gören vatandaşlarımızın tamamı talebi halinde 6 aylık ertelemeden yararlanabiliyor.
Kamu bankalarımız depremde vefat eden vatandaşlarımızın kredi borçlarını siliyor. İş yerleri ve işletmeleri zarar gören 150 bin esnafımızın, Halkbankası'ndan kullandıkları Hazine destekli kredi ödemelerini 6 ay süreyle erteledik. Bu tür işletmeler için 20 milyar liralık deprem bölgesi işletme ve yatırım destek paketi ayrıca hazırladık. Depremde zarar gören çiftçilerimize, Ziraat Bankası ve Tarım Kredi'den kullandıkları Hazine destekli kredilerini bir yıl süreyle tehir etme imkanı getirdik."
"Mart ayında 200 bin konutun inşası için ilk adımı atıyoruz"
Kahramanmaraş'ı 20 Şubat'ta ikinci defa ziyaret eden Erdoğan, konutlarla ilgili süreçte somut adım aşamasına gelindiğini açıkladı:
"Kahramanmaraş'ta mart ayı içinde 45 bin 67 konutun temelini atarak, inşallah inşasına başlıyoruz. Sadece mart ayı içinde 11 ilimizde 200 bin konutun inşası için ilk adımı atıyoruz. Takip eden aylarda bu rakamı, Kahramanmaraş'la birlikte deprem bölgesinin tamamında ne kadar olması gerekiyorsa o seviyeye kadar çıkartacağız."
"271 bin görevlimizle vatandaşlarımızın imdadına koştuk"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, çalışmalarına dün Osmaniye ve Gaziantep'te devam etti.
Erdoğan, Osmaniye Afet Koordinasyon Merkezi'nde yaptığı konuşmasında sahadaki son duruma ilişkin şu bilgileri paylaştı:
"Şimdiye kadar deprem bölgesindeki illerimizde 4 milyon 223 bin bağımsız bölümden oluşan 1 milyon 123 bin binanın incelemesi yapıldı. Bunlardan 139 bin binadaki 458 bin bağımsız bölümün 'yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı' olduğu tespit edildi.
Afet bölgesinin tamamına ekskavatör, çekici, vinç, dozer, kamyon, arazöz, greyder, vidanjör gibi toplam 13 bine yakın iş makinesi sevk ettik.
Arama kurtarmadan destek, yardım, güvenliğe kadar tüm hizmetler için 271 bin görevlimizle vatandaşlarımızın imdadına koştuk. Yardımların ulaştırılması, yaralılarımızın sevki, vatandaşlarımızın tahliyesi ve asayiş hizmetlerinin temini için elimizdeki tüm imkanları kullandık. Bu süreçte farklı kurumlarımıza ait 38 gemi, 77, uçak, 120 helikopter, 45 insansız hava aracından bilfiil istifade ettik.
Bölgeye sevk edilen 300 bin çadırın kurulumu ile toplam 3 milyon 265 bin battaniyenin, 310 bin ısıtıcının dağıtımı gerçekleştirildi.
Halihazırda 865 bin vatandaşımız çadırda. 23 bin 500 vatandaşımız konteynerlerde. 376 bin vatandaşımız ise Milli Eğitim Bakanlığı ile Gençlik ve Spor Bakanlığı'mıza bağlı yurtlarda ikamet ediyor."
"1797 konutun inşaat süreci hemen başlıyor"
İslahiye Afet Koordinasyon Merkezi'ndeki konuşmasında ise Erdoğan, "Rezerv bölgelerde inşa edeceğimiz 200 bin konuttan jeoloji ve zemin etütleri tamamlanan yerlerdeki ilk sözleşmeleri imzaladık. Nurdağı'nda 456, İslahiye'de 399, Kilis merkezde 645 ve Adıyaman Kahta'da 297 olmak üzere toplam 1797 konutun inşaat süreci hemen yarın başlıyor. "Güçlendirme yapalım, şöyle yapalım, böyle yapalım' yok. Sıfırdan başlamak suretiyle hem kendimize inanacağız, kendimize güveneceğiz hem de bu binalarda oturanlar artık öz güven içerisinde otursunlar istiyoruz" diye konuştu.
Grafik: Nursel Cobuloğlu Çoban
TRT