KKTC’de kadın nüfusunun yüzde 74,1’i çalışma çağındaki nüfus olan 15-64 yaş grubu içinde yer alırken, istihdam oranı erkeklerde yüzde 49, kadınlarda yüzde 30,4 olarak hesaplandı. Üst kademe yöneticilerinin yüzde 67’si erkeklerden oluşurken, kadınlarda bu oran yüzde 33…
2023 yılında Meclis’teki kadın milletvekili sayısı 11 kişi ile bugüne kadarki en yüksek temsiliyetine ulaşsa da, bu hem arzu edilen eşit temsilden çok uzak, hem de dünya ortalamasının çok altında kaldı. Belediye meclis üye sayısının da sadece yüzde 25’i kadınlardan oluştu.
Ülkede kadınların suç işleme oranlarının erkeklerden düşük olduğu açıkça görülürken, kadına yönelik şiddet konusu tüm dünyada olduğu gibi KKTC’de de önemli sorunlardan biri… 2022 yılında kadına karşı işlenen toplam 952 suç kayıtlara geçerken, kadınların en çok maruz kaldığı şiddet türünün “darp” olduğu belirlendi.
İstatistik Kurumu, 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde ülkedeki bazı kadın istatistiklerini kamuoyu ile paylaştı.
İstatistik Kurumu Başkan Yardımcısı Sevda Özsaygın imzasıyla yapılan yazılı açıklamada, ülkede, kadının toplum içindeki yerinin belirlenmesi ve sosyo-ekonomik kalkınma içinde kadının katkısının güçlendirilmesi amacıyla üretilecek politikalara ışık tutması için üretilen istatistiklerin, kamuoyu ile paylaşılmasının faydalı ve anlamlı olacağına inanç belirtildi.
Açıklamada, ilki 2019 yılında olmak üzere istatistiklerin, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’ne özel olarak basın yolu ve İstatistik Kurumu web sayfasında yayımlanmaya başladığı hatırlatıldı.
-Nüfusun yüzde 45,6’sını kadınlar, yüzde 54,4’ünü erkekler oluşturuyor
Verilere göre, 2021 yılında kadın nüfusu 178 bin 210 kişi, erkek nüfusu ise 212 bin 535 kişi olarak tahmin edildi. Buna göre, toplam nüfusun yüzde 45,6’sını kadınlar, yüzde 54,4’ünü ise erkekler oluşturdu.
Kadınların daha uzun yaşaması nedeniyle 70 ve daha yukarı yaş grubundan itibaren oranlar kadın nüfus lehine değişti. Kadın nüfusun oranı, 70-74 yaş grubunda yüzde 52 iken, 75 ve üzeri yaş grubunda yüzde 58 olarak hesaplandı.
-Kadınlar erkeklerden daha uzun yaşıyor
KKTC genelinde doğumda beklenen yaşam süreleri incelendiğinde yıllar itibarı ile sürelerde bir düşüş olduğu görülüyor. Cinsiyet ayrımında ise, hem erkekte hem de kadında düşüş olmasına rağmen ülkede kadınlar erkeklerden daha uzun yaşıyor.
2021 yılı için beklenen yaşam süresi erkeklerde 79 yıl, kadınlarda ise 83,1 yıl olarak hesaplandı.
-Kadınlardaki ortalama evlenme yaşı yükseliyor
2017-2021 yılları arasındaki veriler dikkate alındığında, ülkede kadınlardaki ortalama evlenme yaşı gittikçe yükseliyor. Ortalama evlenme yaşının yükselmesi, sosyo-ekonomik değişkenler bakımından incelendiğinde, kadınların eğitim seviyelerinin önceki yıllara oranla artması ve işgücüne katılım oranlarındaki yükselme dikkat çeken noktalar olarak görülüyor. Bununla birlikte çeşitli nedenlerle değişen bakış açılarının da, evlilik yaşlarının yükselmesinde belirleyici olabildiği ifade ediliyor.
-Evlenme ve boşanma rakamları…
Evlenen çiftlerin sayısı 2020 yılında 951 iken, 2021 yılında bu sayı bin 234’e yükseldi. Bin nüfus başına düşen evlenme sayısını ifade eden kaba evlenme hızı 2021 yılında binde 3,2 olarak gerçekleşti.
Boşanan çiftlerin sayısı 2020 yılında 841 iken, 2021 yılında bu sayı 895’e yükseldi. Bin nüfus başına düşen boşanma sayısını ifade eden kaba boşanma hızı, 2021 yılında binde 2,3 olarak gerçekleşti.
-Doğumların annenin yaş grubuna göre dağılımı
2021 yılında gerçekleşen 3 bin 614 doğumda en büyük payı yüzde 31,6 ile 25-29 yaş grubundaki anneler oluştururken, bunu yüzde 30,6 ile 30-34 yaş grubundaki anneler, yüzde 18,6 ile 35-39 yaş grubundaki anneler, yüzde 12,3 ile 20-24 yaş grubundaki anneler, yüzde 4,7 ile 40-44 yaş grubundaki anneler, yüzde 1,2 ile 14-19 yaş grubundaki anneler ve yüzde 1,1 ile 45 ve üzeri yaş grubundaki anneler takip etti.
-Kadın ölümlerinin yüzde 47.3’ü dolaşım sistemi hastalıklarından kaynaklanıyor
2021 yılındaki toplam bin 693 ölümden 754’ü kadın, 939’u ise erkek olurken, kadın ölümlerinin yüzde 47.3’ü dolaşım sistemi hastalıklarından kaynaklandı.
-Kadın nüfusun yüzde 74.1’i çalışma çağındaki yaş grubu içinde yer alıyor
Birleşmiş Milletler’in belirlediği ölçütlere göre 0-14 yaş grubundakiler çocuk, 15-64 yaş grubundakiler yetişkin veya çalışma çağındaki nüfus, 65 ve üzeri yaş grubu ise yaşlı nüfus olarak sınıflandırılıyor. Buna göre, KKTC’de kadın nüfusunun yüzde 74,1’i çalışma çağındaki nüfus olan 15-64 yaş grubu içinde yer alıyor.
-İstihdam oranı kadınlarda yüzde 30,4, erkeklerde yüzde 49
2021 yılı Hanehalkı İşgücü Anketi’ne göre, istihdamdaki gelişmeyi açıklayan önemli bir gösterge olan istihdam oranı erkeklerde yüzde 49 iken, kadınlarda bu oran yüzde 30,4 olarak hesaplandı. Bu veri kadınların istihdama, erkeklere oranla daha az katılabildiğini gösteriyor.
Bunun tam tersine işsizlik oranının kadınlarda daha yüksek olması ise ülkede kadınların iş aradıkları halde iş bulmakta erkeklerden daha çok zorlandığını ortaya koyuyor.
-İşgücüne dahil olmayan nüfusun yüzde 54,3’ü kadınlardan oluşuyor
2021 Hanehalkı İşgücü Anketi sonuçlarına göre, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfusun yüzde 56,2’sini (175 bin 94 kişi) işgücüne dahil olmayanlar oluşturuyor.
İşgücüne dahil olmayan nüfusun yüzde 54,3’ü ise kadınlardan oluşuyor. İşgücüne dahil olmayan kadın nüfus, belli başlı alt gruplara göre incelendiğinde, ev hanımları yüzde 35 ile en büyük paya sahip. Bunu yüzde 26 ile öğrenciler, yüzde 14 ile emekliler ve yüzde 10 ile çalışamaz halde olanlar takip ediyor.
-Kadınlar en çok hizmetler, en az inşaat sektöründe yer alıyor
İstihdam edilen kadınlar yüzde 90,8 ile en çok hizmetler sektöründe, yüzde 1.7 ile en az inşaat sektöründe yer alıyor.
Kadınların yüzde 84,7’si ücretli, maaşlı ve yevmiyeli, yüzde 13,1’i kendi hesabına ve işveren, yüzde 2,2’si ise ücretsiz aile işçisi olarak çalışıyor.
-Doktora ve yüksek lisansını tamamlayan kadınlar, erkeklerden yüzde 12,6 daha fazla
2021 Hanehalkı İşgücü Anket sonuçları, 15 ve daha üzeri yaştaki kadınların en son bitirdikleri eğitim durumlarını da ortaya koyuyor.
Ülkede en son bitirilen eğitim durumu “doktora ve yüksek lisans” (5 veya 6 yıllık fakülteler dahil) olan kişilerin oranı, erkeklerde yüzde 43,7 iken, kadınlarda bu oran yüzde 56,3 olarak hesaplandı. Bu durumda doktora ve yüksek lisansını tamamlayan kadınlar, erkeklerden yüzde 12,6 daha fazla…
-Üst kademe yöneticilerinin yüzde 67’si erkek, yüzde 33’ü kadın
Ülkede üst kademe yöneticilerinin yüzde 67’sinin erkek, yüzde 33’ünün ise kadınlardan oluşması kadınların yönetici pozisyonuna yükselmede bazı zorluklarla karşılaştığı sonucunu ortaya çıkarıyor.
-Meclis’te kadın milletvekili sayısı 2023’te en yüksek temsiliyetine ulaştı
2023 yılında Meclis’teki kadın milletvekili sayısı 11 kişi ile bugüne kadarki en yüksek temsiliyetine ulaştı. Kadınların siyasete katılımlarında önceki dönemlere göre artış gözlenmiş olsa da, bu oran, hem arzu edilen eşit temsilden çok uzak, hem de dünya ortalamasının çok altında kalıyor.
-Belediye meclis üye sayısının sadece yüzde 25’i kadın
Ülkede kadının siyasette belirleyici bir faktör olmadığı belediye meclis üyeliği sayılarında da açıkça görülüyor. 2023 yılında mevcut belediye meclis üye sayısının sadece yüzde 25,5’i kadınlardan oluşuyor.
-2021 yılında cezaevine sevk edilen mahkum ve tutukluların sadece yüzde 8,1’i kadın…
Cinsiyet ve suç ilişkisi göz önüne alındığında ise bütün toplumlarda olduğu gibi KKTC’de de kadınların suç işleme oranlarının erkeklerden düşük olduğu açıkça görülüyor. 2021 yılında cezaevine sevk edilen mahkum ve tutukluların sadece yüzde 8,1’i kadın…
-Kadına yönelik şiddet
Öte yandan kadına yönelik şiddet konusu tüm dünyada olduğu gibi KKTC’de de önemli sorunlardan biri olmaya devam ediyor.
Cinsiyet ayrımcılığına dayalı insan hakları ihlali olan kadına yönelik şiddetin, çeşitli şekilleriyle karşılaşılabiliyor. Kadına yönelik şiddet dendiğinde ilk akla gelen fiziksel şiddet yani dayak, yaralama ve cinayet olsa da şiddetin başka türleri de bulunuyor.
-Ülkede kadınların en çok maruz kaldığı şiddet türü darp
İstatistik Kurumu’nun Polis Genel Müdürlüğü Kadına Karşı Şiddete Müdahale Şubesi’nden derlediği verilere göre, ülkede kadınların en çok maruz kaldığı şiddet türünün “darp” olduğu görülüyor.
2022 yılı için yüzde 41,3 ile darp ilk sırada yer alırken, bunu yüzde 7,2 ile telefonda tahrik edici arama/mesaj, yüzde 5,8 ile şiddet kullanma tehdidi ve yüzde 4,6 ile Elektronik Haberleşme Yasası’na aykırı hareket etmek izliyor.
2022 yılında kadına karşı işlenen toplam 952 suç kayıtlara geçerken, bu suçların en çok haziran-ekim döneminde artış gösteriyor.
-Kadına yönelik şiddet çeşidinin ilçelere göre değişimi
Bu veriler ilçelere göre incelendiğinde; “zorla insan kaçırma” yüzde 83 ile en çok Lefkoşa’da, “cinsel tecavüz” yüzde 63 ile en çok Gazimağusa’da, “cinsel taciz” yüzde 36 ile en çok Girne’de, “darp” yüzde 31 ile en çok Gazimağusa’da, “telefonda tahrik edici arama/mesaj” yüzde 43 ile en çok Gazimağusa’da, “rahatsızlık” yüzde 46 ile en çok Lefkoşa’da, “Elektronik Haberleşme Yasası’na aykırı hareket” yüzde 43 ile en çok Gazimağusa ilçesinde görüldü.